O bolesti

U liječenju malignih oboljenja danas se najčešće primjenjuju hemoterapija i radioterapija (zračenje). Hemoterapeutici djeluju tako da uništavaju zloćudne ćelije usporavajući njihov rast i diobu. Većina ovih lijekova ne djeluju selektivno što znači da mogu oštetiti i zdrave ćelije u organizmu. Neke ćelije našeg organizma su posebno podložne djelovanju takvih lijekova, a to su ćelije koje se ubrzano dijele u tkivima koja se brzo obnavljaju, poput sluznica probavnog trakta, folikul kose (korijen dlake), krvne i spolne ćelije. Neželjeni efekti (nuspojave) hemoterapije nastaju upravo oštećenjem tih zdravih ćelija.

Radioterapija je metoda liječenja koja koristi snopove jonizirajućeg zračenja da bi uništila zloćudne ćelije. Radioterapija se može usmjeriti na određeno mjesto u organizmu gdje su zloćudne ćelije prisutne, ali će prilikom zračenja biti zahvaćen i dio zdravih ćelija.

Jedan od češćih neželjenih efekata i hemoterapije i zračenja je mukozitis – upala sluznice. Iako može zahvatiti cijeli probavni sistem, mukozitis je najčešće ograničen na područje usta i grla tako da najčešće govorimo o oralnom mukozitisu (OM). U rjeđim slučajevima, kada zahvata i sluznicu jednjaka i crijeva, govorimo o crijevnom mukozitisu.

Oralni je mukozitis upala sluznice usne šupljine koja se obično manifestira kao početni bol i crvenilo sluznice koje se pogoršava, nastaju ranice u ustima, a u ozbiljnijem stadiju bol i ranice u ustima postaju toliko rašireni i intenzivni da ograničavaju i smanjuju kvalitet života pacijenta u tolikoj mjeri da on više ne može jesti ni piti, a ponekad čak ni govoriti.

Oralni mukozitis se razvija kod gotovo 100% pacijenata na terapiji zračenjem glave i vrata, kod 30–75% pacijenata na hemoterapiji te kod do 90% pacijenata koji idu na transplantaciju matičnih koštanih ćelija. Pojavljuje se već od sedmog do četrnaestog dana od početka terapije i traje dvije do četiri sedmice po završetku terapije.